*Η Δήμητρα Σαλή είναι Διπλωματούχος Κλινικής Νευρολογίας του Κολεγιακού Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Επιμελήτρια της Β’ Νευρολογικής Κλινικής στην Ευρωκλινική Αθηνών.
Καθώς βαδίζουμε στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, η ιατρική έχει προχωρήσει σε σημαντικές ανακαλύψεις και τομές στην αντιμετώπιση των νευρολογικών παθήσεων οι οποίες διαμορφώνουν πλέον τις κατάλληλες εκείνες συνθήκες για τη μετάβαση σε μια νέα εποχή.
Η μεγαλύτερη επανάσταση αναμένεται στην θεραπεία της άνοιας Alzheimer με την ανακάλυψη του φαρμάκου aducanumab. Το φάρμακο χορηγείται ενδοφλεβίως μία φορά τον μήνα και έχει θετικά αποτελέσματα στην νοητική λειτουργία αλλά και στην λειτουργικότητα των ασθενών. Το aducanumab είναι ένα αντίσωμα το οποίο αναγνωρίζει το βήτα αμυλοειδές που επικάθεται στον εγκέφαλο και το απομακρύνει από αυτόν. Το αμυλοειδές βήτα είναι η κατεξοχήν ουσία που εκφυλίζει τα κύτταρα του εγκεφάλου και προκαλεί την πάθηση. Τον Ιανουάριο του 2020 δόθηκε από τον αμερικανικό οργανισμό φαρμάκων άδεια εκπόνησης νέας μελέτης (φάση 3)για χορήγηση της ουσίας σε 2400 ασθενείς. Η μελέτη θα διαρκέσει δύο χρόνια και αναμένουμε αποτελέσματα το 2023.
Την επόμενη χρονιά θα αποζημιωθούν στην Ελλάδα από τα δημόσια ταμεία νέα φάρμακα για την αντιμετώπιση της Πολλαπλής Σκλήρυνσης (ΣΚΠ) και της Ημικρανίας.
Η ουσία κλαδριβίνη απευθύνεται σε ενήλικες με υποτροπιάζουσα πολλαπλή σκλήρυνση υψηλής ενεργότητας. Η αγωγή που γίνεται από το στόμα και έχει συνολική διάρκεια έως 20 ημέρες σε διάστημα δύο ετών, αποδείχθηκε αποτελεσματική και έδειξε ότι 8 στους 10 ασθενείς δεν παρουσίασαν υποτροπή για 4 χρόνια. Μετά το διάστημα αυτό, ο γιατρός έχει μπροστά του ένα άλλο προφίλ ασθενή και εξετάζει από την αρχή την αγωγή που πιθανόν θα χρειαστεί. Ο καινοτόμος τρόπος δράσης είναι μοναδικός και δεν τον έχουμε συναντήσει μέχρι τώρα σε άλλα φάρμακα για την σκλήρυνση κατά πλάκας.
Άλλο καινούριο φάρμακο που αναμένεται να μπει στην λίστα των ταμείων είναι το σκεύασμα Ocrevus. Το συγκεκριμένο χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά σημαντικό στην κατηγορία του καθώς είναι το πρώτο και μοναδικό που έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της πρωτοπαθώς προοδευτικής μορφής της νόσου. Πρόκειται για την πιο σοβαρή μορφή της νόσου που εξελίσσεται χωρίς υποτροπές. Η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας μειώνει την εξέλιξη της αναπηρίας για διάστημα πέντε ετών και πάνω. Το ocrelizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που στοχεύει επιλεκτικά τα Β κύτταρα, τα ανοσοκύτταρα δηλαδή, που έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν σημαντικά στη βλάβη της μυελίνης και των νευρώνων. Το φάρμακο χορηγείται ενδοφλεβίως.
Στις ΗΠΑ εγκρίθηκε μία ακόμα θεραπεία για την δευτεροπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση η οποία εκδηλώνεται έπειτα από πολλά χρόνια ή και δεκαετίες εξάρσεων και υφέσεων και οδηγεί σε προοδευτική, μη αναστρέψιμη αναπηρία. Το BAF312 εισέρχεται στον βοηθώντας στη μείωση της απώλειας σωματικής και νοητικής λειτουργίας ,που σχετίζονται με τη δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή της σκλήρυνσης κατά Πλάκας. Το φάρμακο χορηγείται από το στόμα και αναμένεται η κυκλοφορία του και στην Ευρώπη.
Τέλος, αυτό που αναμένουμε, τόσο οι γιατροί όσο και οι ασθενείς που υποφέρουν με ανυπομονησία, είναι η κυκλοφορία τεσσάρων νέων μονοκλωνικών αντισωμάτων ειδικά για την ημικρανία. Θα είναι ένας εντελώς καινούριος και αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της ημικρανίας. Και το ενθαρρυντικό είναι ότι στις μελέτες έδειξαν ασήμαντες παρενέργειες. Ήδη κυκλοφορούν τα τρία από αυτά στις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα το πρώτο μονοκλωνικό αντίσωμα έχει πάρει τιμή και αναμένουμε τα κριτήρια αποζημίωσης του από τα ταμεία. Χρονικά υπολογίζουμε ότι θα μπορεί να συνταγογραφηθεί από τους νευρολόγους στα μέσα του 2020. Το φάρμακο θα χορηγείται μία φορά τον μήνα μέσω πένας από τον ίδιο τον ασθενή.
